Zgryz otwarty jest wadą ortodontyczną złożoną, która objawia się występowaniem nadmiernego rozstawienia zębów górnych i dolnych. Kiedy powstaje zgryz otwarty, jak wcześnie można leczyć go u dzieci, jak wygląda u dorosłych leczenie zgryzu otwartego i czy niezbędna jest operacja, pozwalająca skorygować tę wadę?
Czym jest zgryz otwarty?
Zgryz otwarty to pionowa wada zgryzu, o której można mówić w przypadku braku kontaktu zębów górnych i dolnych. Może mieć ona dwojaki charakter, tzn. dotyczyć jedynie zaburzonego ustawienia zębów, kiedy anatomia szczęki i żuchwy jest prawidłowa lub też obejmować struktury szkieletowe i stanowić skutek nadmiernego kąta między płaszczyzną szczęki oraz żuchwy. Przestrzeń, która powstaje między łukami zębowymi, nazywana jest szparą niedogryzową. W zależności od stopnia zaawansowania wady, może być ona mniej lub bardziej widoczna. Występuje natomiast zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych.
Zgryz otwarty u dzieci
Zgryz otwarty widoczny jest już u dzieci w wieku 5-6 lat. Jeżeli nie jest leczony, może powodować powstanie wad wymowy lub utrudnienia w jedzeniu. Częstym skutkiem występowania tej wady zgryzu u dzieci może być seplenienie czy też zła praca języka. Wizyty u ortodonty nie należy odkładać, jeśli u dziecka występują takie objawy, jak zbyt wczesne pojawienie się zębów mlecznych czy też nawykowe ssanie palca lub smoczka. W przypadku pojawienia się wady zgryzu na skutek przerośniętego języka, konieczna będzie również wizyta u logopedy, który pomoże skorygować wady wymowy.
Im szybciej zgryz otwarty zębowy zacznie być leczony u dziecka, tym większa jest szansa na całkowite wyeliminowanie tej wady zgryzu. Ortodontyczne aparaty ruchome zalecane są u dzieci do 10. roku życia. Później nieprawidłowe ułożenie szczęki u starszych dzieci korygowane jest przez założenie aparatu ortodontycznego na stałe, który używany jest przez okres ok. 2 lat.
Zgryz otwarty u dorosłych
U dorosłych zgryz otwarty całkowity może wystąpić w efekcie przebytych chorób endokrynologicznych, powikłań po urazie przebytym w dzieciństwie i prowadzącym do uszkodzenia stawów skroniowo-żuchwowych czy też szkodliwych nawyków, jak obgryzanie paznokci. Leczenie tej wady zgryzu u dorosłych trwa znacznie dłużej i jest zdecydowanie bardziej skomplikowane niż u dzieci. W przypadku leczenia zgryzu otwartego najczęściej stosuje się korygujące aparaty stałe zakładane na ok. 2 lata oraz retencyjne, które mają za zadanie utrwalić efekty działania aparatu ortodontycznego.
W przypadku zgryzu otwartego możliwe jest także osiągnięcie pożądanych efektów przez połączenie zabiegu chirurgicznego z leczeniem ortodontycznym. W trakcie operacji oba łuki zębowe zostają właściwie ukształtowane i ustawione w prawidłowej okluzji (zwarciu). Dzięki temu prawidłowy zgryz zostaje przywrócony przy zachowaniu proporcji rysów twarzy.
Przyczyny zgryzu otwartego
Wśród przyczyn występowania zgryzu otwartego wymieniane są:
- wady genetyczne,
- zbyt długie karmienie butelką we wczesnym dzieciństwie,
- zbyt długie ssanie smoczka lub ssanie palca przez dziecko,
- zbyt wczesne wyrżnięcie się zębów mlecznych;
- niedrożność dróg oddechowych,
- przerośnięty trzeci migdał,
- wypychanie języka przez dziecko,
- przerośnięty język;
- brak zaniku niemowlęcego sposobu połykania,
- nieprawidłowe układanie dziecka do snu – głowa i szyja powinny być wyżej niż reszta ciała;
- obgryzanie paznokci przez dziecko,
- przebyte choroby endokrynologiczne,
- nieprawidłowo wyrzynające się zęby.
Leczenie zgryzu otwartego może być konieczne w przypadku występowania któregokolwiek z wymienionych zjawisk. Właściwe leczenie pozwoli na uniknięcie poważnych konsekwencji, obejmujących nie tylko zmiany wizualne na twarzy, ale przede wszystkim problemy zdrowotne.
Objawy zgryzu otwartego
Zgryz otwarty objawia się w następujący sposób:
- szparą występującą pomiędzy zębami przednimi szczęki i żuchwy;
- widoczną przestrzenią między przedtrzonowcami i trzonowcami;
- zespołem tzw. twarzy wydłużonej, czyli większą przednią wysokością twarzy;
- wiotkimi wargami;
- skróconą górną wargą;
- wysokim podniebieniem;
- problemami z gryzieniem;
- problemami z prawidłową wymową.
Objawy te są dość charakterystyczne, dlatego występowanie zgryzu otwartego zębowego mogą zdiagnozować samodzielnie rodzice, którzy powinni skonsultować się jak najszybciej ze specjalistą.
Rodzaje zgryzu otwartego
W przypadku zgryzu otwartego mówimy o trzech jego głównych rodzajach:
- częściowy przedni,
- częściowy boczny (jednostronny bądź obustronny),
- całkowity.
Zgryz otwarty powoduje niepełne zachodzenie na siebie zębów siecznych w płaszczyźnie pionowej. Zęby górne nie stykają się w ogóle lub częściowo z zębami dolnymi. Może to powodować nieestetyczny wygląd, np. stale otwarte usta, a w niektórych przypadkach wręcz deformację kości twarzy, szczęki i żuchwy.
Zgryz otwarty – leczenie
Całkowite wyeliminowanie zgryzu otwartego może być żmudnym i długotrwałym procesem. Wadę zgryzu tego typu leczy się najczęściej poprzez:
Leczenie ortodontyczne
Stosowane już u dzieci w wieku 5-6 lat, kiedy zgryz otwarty pojawia się w sposób widoczny dla otoczenia. Do 10. roku życia wada zgryzu korygowana jest przez ruchome aparaty ortodontyczne, które dzieci powinny jak najczęściej zakładać. W przypadku zgryzu otwartego zębowego u dzieci starszych całkowite wyeliminowanie go możliwe jest poprzez założenie aparatów stałych.
Leczenie wad pionowych stałym aparatem ortodontycznym praktykowane jest również u osób dorosłych. Po zdjęciu stałego aparatu, efekty jego działania utrwalane są aparatem retencyjnym.
Operacja chirurgiczna
Jeżeli mamy do czynienia ze zgryzem otwartym całkowitym u osób dorosłych, niezbędne jest czasem, poza leczeniem ortodontycznym, wykonanie zabiegu chirurgicznego. Umożliwia on ukształtowanie w odpowiedni sposób łuków zębowych i zachowanie proporcji rysów twarzy.
Nieleczony zgryz otwarty – powikłania
Nieleczenie zgryzu otwartego może potencjalnie prowadzić do powikłań i zaburzeń w obrębie jamy ustnej:
- obniżenia napięcia mięśniowego w wargach;
- nieprawidłowego ułożenia żuchwy oraz szczęki;
- nieproporcjonalnych rysów twarzy;
- problemów z wymową;
- problemów z przeżuwaniem pokarmów i gryzieniem, co powoduje z kolei nieprawidłową pracę układu pokarmowego.
Warto więc wiedzieć, jak można leczyć zgryz otwarty, ponieważ współcześnie osiągane dzięki temu efekty są imponujące nawet u dorosłych, pod warunkiem pełnej współpracy pomiędzy pacjentem a lekarzem.
Gdzie leczyć zgryz otwarty?
W Warsaw Dental Center przeprowadzane jest leczenie wady zgryzu otwartego zarówno poprzez interwencje ortodontyczne, jak i zabiegi chirurgiczne. Zapraszamy na konsultacje, które pozwolą zaplanować działania przywracające piękny uśmiech i pełną funkcjonalność żuchwy i szczęki w obrębie jamy ustnej. Nieleczona wada zgryzu może być powodem wielu powikłań, dlatego w Warsaw Dental Center możliwe jest działanie już u najmłodszych pacjentów prowadzące do jej całkowitego wyeliminowania
Zostaw odpowiedź