Zgryz otwarty – w jaki sposób leczyć? Czy operacja jest konieczna?

Zgryz otwarty jest wadą ortodontyczną złożoną, która objawia się występowaniem nadmiernego rozstawienia zębów górnych i dolnych. Kiedy powstaje zgryz otwarty, jak wcześnie można leczyć go u dzieci, jak wygląda u dorosłych leczenie zgryzu otwartego i czy niezbędna jest operacja, pozwalająca skorygować tę wadę?

Czym jest zgryz otwarty?

Zgryz otwarty to pionowa wada zgryzu, o której można mówić w przypadku braku kontaktu zębów górnych i dolnych. Może mieć ona dwojaki charakter, tzn. dotyczyć jedynie zaburzonego ustawienia zębów, kiedy anatomia szczęki i żuchwy jest prawidłowa lub też obejmować struktury szkieletowe i stanowić skutek nadmiernego kąta między płaszczyzną szczęki oraz żuchwy. Przestrzeń, która powstaje między łukami zębowymi, nazywana jest szparą niedogryzową. W zależności od stopnia zaawansowania wady, może być ona mniej lub bardziej widoczna. Występuje natomiast zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych.

Zgryz otwarty u dzieci

Zgryz otwarty widoczny jest już u dzieci w wieku 5-6 lat. Jeżeli nie jest leczony, może powodować powstanie wad wymowy lub utrudnienia w jedzeniu. Częstym skutkiem występowania tej wady zgryzu u dzieci może być seplenienie czy też zła praca języka. Wizyty u ortodonty nie należy odkładać, jeśli u dziecka występują takie objawy, jak zbyt wczesne pojawienie się zębów mlecznych czy też nawykowe ssanie palca lub smoczka. W przypadku pojawienia się wady zgryzu na skutek przerośniętego języka, konieczna będzie również wizyta u logopedy, który pomoże skorygować wady wymowy.

Im szybciej zgryz otwarty zębowy zacznie być leczony u dziecka, tym większa jest szansa na całkowite wyeliminowanie tej wady zgryzu. Ortodontyczne aparaty ruchome zalecane są u dzieci do 10. roku życia. Później nieprawidłowe ułożenie szczęki u starszych dzieci korygowane jest przez założenie aparatu ortodontycznego na stałe, który używany jest przez okres ok. 2 lat.

Zgryz otwarty u dorosłych

U dorosłych zgryz otwarty całkowity może wystąpić w efekcie przebytych chorób endokrynologicznych, powikłań po urazie przebytym w dzieciństwie i prowadzącym do uszkodzenia stawów skroniowo-żuchwowych czy też szkodliwych nawyków, jak obgryzanie paznokci. Leczenie tej wady zgryzu u dorosłych trwa znacznie dłużej i jest zdecydowanie bardziej skomplikowane niż u dzieci. W przypadku leczenia zgryzu otwartego najczęściej stosuje się korygujące aparaty stałe zakładane na ok. 2 lata oraz retencyjne, które mają za zadanie utrwalić efekty działania aparatu ortodontycznego.

W przypadku zgryzu otwartego możliwe jest także osiągnięcie pożądanych efektów przez połączenie zabiegu chirurgicznego z leczeniem ortodontycznym. W trakcie operacji oba łuki zębowe zostają właściwie ukształtowane i ustawione w prawidłowej okluzji (zwarciu). Dzięki temu prawidłowy zgryz zostaje przywrócony przy zachowaniu proporcji rysów twarzy.

Przyczyny zgryzu otwartego

Wśród przyczyn występowania zgryzu otwartego wymieniane są:

• wady genetyczne,
• zbyt długie karmienie butelką we wczesnym dzieciństwie,
• zbyt długie ssanie smoczka lub ssanie palca przez dziecko,
• zbyt wczesne wyrżnięcie się zębów mlecznych;
• niedrożność dróg oddechowych,
• przerośnięty trzeci migdał,
• wypychanie języka przez dziecko,
• przerośnięty język;
• brak zaniku niemowlęcego sposobu połykania,
• nieprawidłowe układanie dziecka do snu – głowa i szyja powinny być wyżej niż reszta ciała;
• obgryzanie paznokci przez dziecko,
• przebyte choroby endokrynologiczne,
• nieprawidłowo wyrzynające się zęby.

Leczenie zgryzu otwartego może być konieczne w przypadku występowania któregokolwiek z wymienionych zjawisk. Właściwe leczenie pozwoli na uniknięcie poważnych konsekwencji, obejmujących nie tylko zmiany wizualne na twarzy, ale przede wszystkim problemy zdrowotne.

Objawy zgryzu otwartego

Zgryz otwarty objawia się w następujący sposób:

• szparą występującą pomiędzy zębami przednimi szczęki i żuchwy;
• widoczną przestrzenią między przedtrzonowcami i trzonowcami;
• zespołem tzw. twarzy wydłużonej, czyli większą przednią wysokością twarzy;
• wiotkimi wargami;
• skróconą górną wargą;
• wysokim podniebieniem;
• problemami z gryzieniem;
• problemami z prawidłową wymową.

Objawy te są dość charakterystyczne, dlatego występowanie zgryzu otwartego zębowego mogą zdiagnozować samodzielnie rodzice, którzy powinni skonsultować się jak najszybciej ze specjalistą.

Rodzaje zgryzu otwartego

W przypadku zgryzu otwartego mówimy o trzech jego głównych rodzajach:

• częściowy przedni,
• częściowy boczny (jednostronny bądź obustronny),
• całkowity.

Zgryz otwarty powoduje niepełne zachodzenie na siebie zębów siecznych w płaszczyźnie pionowej. Zęby górne nie stykają się w ogóle lub częściowo z zębami dolnymi. Może to powodować nieestetyczny wygląd, np. stale otwarte usta, a w niektórych przypadkach wręcz deformację kości twarzy, szczęki i żuchwy.

Zgryz otwarty – leczenie

Całkowite wyeliminowanie zgryzu otwartego może być żmudnym i długotrwałym procesem. Wadę zgryzu tego typu leczy się najczęściej poprzez:

Leczenie ortodontyczne

Stosowane już u dzieci w wieku 5-6 lat, kiedy zgryz otwarty pojawia się w sposób widoczny dla otoczenia. Do 10. roku życia wada zgryzu korygowana jest przez ruchome aparaty ortodontyczne, które dzieci powinny jak najczęściej zakładać. W przypadku zgryzu otwartego zębowego u dzieci starszych całkowite wyeliminowanie go możliwe jest poprzez założenie aparatów stałych.

Leczenie wad pionowych stałym aparatem ortodontycznym praktykowane jest również u osób dorosłych. Po zdjęciu stałego aparatu, efekty jego działania utrwalane są aparatem retencyjnym.

Operacja chirurgiczna

Jeżeli mamy do czynienia ze zgryzem otwartym całkowitym u osób dorosłych, niezbędne jest czasem, poza leczeniem ortodontycznym, wykonanie zabiegu chirurgicznego. Umożliwia on ukształtowanie w odpowiedni sposób łuków zębowych i zachowanie proporcji rysów twarzy.

Nieleczony zgryz otwarty – powikłania

Nieleczenie zgryzu otwartego może potencjalnie prowadzić do powikłań i zaburzeń w obrębie jamy ustnej:

• obniżenia napięcia mięśniowego w wargach;
• nieprawidłowego ułożenia żuchwy oraz szczęki;
• nieproporcjonalnych rysów twarzy;
• problemów z wymową;
• problemów z przeżuwaniem pokarmów i gryzieniem, co powoduje z kolei nieprawidłową pracę układu pokarmowego.

Warto więc wiedzieć, jak można leczyć zgryz otwarty, ponieważ współcześnie osiągane dzięki temu efekty są imponujące nawet u dorosłych, pod warunkiem pełnej współpracy pomiędzy pacjentem a lekarzem.

Gdzie leczyć zgryz otwarty?

W Warsaw Dental Center przeprowadzane jest leczenie wady zgryzu otwartego zarówno poprzez interwencje ortodontyczne, jak i zabiegi chirurgiczne. Zapraszamy na konsultacje, które pozwolą zaplanować działania przywracające piękny uśmiech i pełną funkcjonalność żuchwy i szczęki w obrębie jamy ustnej. Nieleczona wada zgryzu może być powodem wielu powikłań, dlatego w Warsaw Dental Center możliwe jest działanie już u najmłodszych pacjentów prowadzące do jej całkowitego wyeliminowania.