Zębiniaki to zwapnienia występujące w miazdze zęba, głównie w jego komorze. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy z ich obecności, dopóki nie pojawi się intensywny ból. Dlatego chcemy pomóc w rozpoznawaniu zębiniaków oraz w ich skutecznym leczeniu.
Skąd się biorą zębiniaki?
Zębiniaki, znane również jako kamienie miazgowe, to zwapniałe złogi soli mineralnych, będące formą zwyrodnienia miazgi zębowej. Najczęściej występują w zębach trzonowych, dolnych siekaczach oraz w zębach jeszcze niewyrżniętych lub zatrzymanych. Zębiniaki powstają zazwyczaj w miejscach martwiczych ognisk, głównie w okolicy komory i korzenia zęba.
Chociaż dokładne przyczyny powstawania zębiniaków nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione, często są one związane ze stanami zapalnymi lub urazami zębów. Rozmiary zębiniaków mogą być bardzo zróżnicowane – od mikroskopijnych zmian, niewidocznych gołym okiem, po duże złogi, które mogą prowadzić do zarastania komory miazgi.
Rodzaje zębiniaków
Ze względu na różny rozmiar, budowę i umiejscowienie, wyróżnia się kilka rodzajów zębiniaków.
Ze względu na rozmiar i umiejscowienie wyróżniamy zębiniaki:
- Zbite – znajdują się w komorze zęba i są widoczne na zdjęciu RTG
- Rozproszone – zlokalizowane zazwyczaj w kanałach korzeni, nie są widoczne na zdjęciu RTG
Ze względu na strukturę budowy wyróżniamy zębiniaki:
- Prawdziwe – bardzo podobne swoją strukturą do zębiny, występują dość rzadko
- Rzekome – nie mają budowy zbliżonej do zębiny, zawierają zwapniałe komórki, które stale się rozrastają na skutek narastającego wapnienia
Ze względu na umiejscowienie wyróżniamy następujące rodzaje zębiniaków:
- Luźno leżące – nie przylegają do ściany jamy zębowej i są w całości otoczone przez miazgę
- Przyścienne – częściowo połączone z zębiną
- Śródzębinowe – całkowicie otoczone przez zębinę
Objawy zębiniaków
Zębiniaki często nie wywołują żadnych objawów bólowych przez długi czas, co sprawia, że są one zazwyczaj wykrywane podczas rutynowych wizyt u dentysty lub na zdjęciach rentgenowskich. Dopiero wraz ze wzrostem zębiniaka, gdy zaczyna on uciskać nerw czuciowy i naczynia krwionośne, pojawia się uciążliwy ból. Na początku ból ten przypomina dolegliwości związane z zapaleniem miazgi lub nerwu trójdzielnego. Gdy zębiniak osiąga znaczne rozmiary, może wypełniać całą komorę zęba, co prowadzi do uszkodzenia miazgi i jej obumierania. Aby potwierdzić obecność zębiniaka, konieczne jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego.
Leczenie zębiniaków
Nieleczone i stale rozwijające się zębiniaki mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. W przypadku małych zębiniaków, które nie powodują bólu, dentysta może zalecić jedynie obserwację i regularne kontrole. Jeśli jednak pojawią się dolegliwości bólowe, zaleca się usunięcie zmienionej chorobowo miazgi i przeprowadzenie leczenia kanałowego. Zabieg ten wykonuje się pod znieczuleniem, dzięki czemu jest on bezbolesny.
Należy pamiętać, że nawet niewielkie zębiniaki mogą komplikować leczenie endodontyczne, utrudniając dostęp do dna komory zęba i ujść kanałów. W takich przypadkach może być konieczne ich usunięcie. Regularne wizyty kontrolne u stomatologa są kluczowe, ponieważ pozwalają na szybkie wykrycie każdej zmiany w jamie ustnej.
Na koniec warto zaznaczyć, że zębiniaki nie są związane z nowotworami. Wiele osób błędnie kojarzy zębiniaki z łagodnymi guzami nowotworowymi, ze względu na podobieństwo nazw do terminu „zębiak”. Jednak zębiniak, mimo że narasta na miazdze, nie jest zmianą nowotworową.
