Tyłozgryz jest jedną z najczęściej spotykanych wad zgryzu, która może rozwijać się już na wczesnym etapie wzrostu dzieci. Głównymi powodami jego powstawania są zaburzenia w rozwoju kości i szkodliwe nawyki.
Co to jest tyłozgryz?
Tyłozgryz to konsekwencja zaburzeń w prawidłowym rozwoju kości lub niewłaściwych nawyków. Najczęściej ujawnia się w momencie wyrzynania się zębów stałych, choć na jego rozwój mają również wpływ zęby mleczne. Diagnozuje się go zazwyczaj u dzieci powyżej 7. rok życia.
Tego typu wada zgryzu objawia się nieprawidłowym ustawieniem szczęki górnej, wyraźnie wysuniętej przed zęby dolne. Dodatkowym objawem tyłozgryzu jest zazwyczaj brak styku między zębami górnymi i dolnymi.
Przyczyny tyłozgryzu
Wadę tyłozgryzu diagnozuje ortodonta w trakcie wizyty kontrolnej. Warto się na nią wybrać, ponieważ łatwo samemu przeoczyć tyłozgryz, który z czasem pogłębia się i utrwala. Główne przyczyny rozwoju tyłozgryzu już u niemowląt to:
- niedobór witaminy D prowadzący do osłabienia kości, szczególnie w okresie ich wzrostu,
- nieprawidłowa pozycja w trakcie snu lub karmienia niemowlęcia,
- patologiczna lordoza szyjna,
- zbyt długi okres używania smoczka,
- ssanie palca,
- zbyt wczesna utrata mlecznych dolnych siekaczy,
- zaburzenia rozwoju kości o charakterze dziedzicznym,
- niewykształcenie właściwej pozycji języka zachodzące przy stale otwartych ustach dziecka.
Idealnym momentem na ocenę położenia łuków zębowych przez ortodontę jest wiek 7-8 lat, kiedy następuje wymiana zębów mlecznych na stałe.
Jak rozpoznać tyłozgryz?
Tyłozgryz może mieć różne objawy, w zależności od wieku osób diagnozowanych.
Tyłozgryz u dzieci
U dzieci starszych, w wieku 7-8 lat, głównym objawem tyłozgryzu jest nieprawidłowe ustawienie szczęki górnej, wysuniętej przed zęby. Ale też brak styku między zębami górnymi i dolnymi oraz zmiany w rysach twarzy: cofnięcie bródki i pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej. Mogą one wpływać na nieprawidłowe ułożenie ust oraz uśmiech dzieci.
Konsekwencjami tyłozgryzu u najmłodszych są nie tylko zmiany profilu twarzy czy nieprawidłowe ustawienie szczęki, a także dysfunkcje gryzienia, parafunkcje, jak wciąganie dolnej wargi pod górne zęby, nieprawidłowa praca mięśni i trudności w odgryzaniu i rozcieraniu pokarmów. Dlatego tak ważne jest udanie się do ortodonty na wizytę kontrolną w odpowiednio wczesnym wieku, co zapobiega pogłębianiu się i utrwalaniu wady.
Tyłozgryz u dorosłych
Zlekceważenie tyłozgryzu w dzieciństwie może mieć dużo poważniejsze następstwa dla dorosłych. Pacjenci cierpiący na tę wadę zgryzu mogą często mieć:
- problemy z mową i właściwym gryzieniem pokarmów,
- migrenowe bóle głowy powodowane przez nieprawidłową relację między dolnym i górnym łukiem zębowym,
- problemy z niestrawnością na skutek niedostatecznego rozdrabniania spożywanych posiłków.
Inne następstwa nieleczenia tyłozgryzu to nierównomiernie ścierające się zęby, znacznie częściej występująca próchnica oraz zdeformowane rysy twarzy, m.in. tzw. ptasi profil, nieprawidłowo ułożone usta, cofnięta broda czy wywinięta dolna warga.
W jaki sposób diagnozuje się tyłozgryz?
Diagnozę stawia ortodonta w trakcie wizyty kontrolnej. Do pełnej diagnostyki wykorzystywane są zdjęcia RTG panoramiczne, tomografia komputerowa, zdjęcia cyfrowe oraz wycisk szczęki.
Typy tyłozgryzu
Tyłozgryz może przybierać różne postaci:
- tyłozgryz całkowity – w którym łuk dolny zębów całkowicie się cofa,
- tyłozgryz rzekomy – w którym cofają się jedynie dolne zęby przednie,
- tyłozgryz częściowy – wysunięcie górnej wargi i części podnosowej, powodowane przez nieprawidłowy rozwój szczęki w stosunku do czaszki.
Najbardziej zaawansowaną formą tyłozgryzu jest retrogenia (tyłożuchwie morfologiczne), czyli szkieletowa wada zgryzu. Powoduje ona nie tylko zahamowanie wzrostu żuchwy do przodu, ale także zmiany w jej budowie. Może być ona efektem upadku dziecka na brodę i uszkodzeń powstających w stawie skroniowo-żuchwowym.
Tyłozgryz – leczenie
Plan leczenia tyłozgryzu ustalany jest w zależności od stopnia nasilenia wady, wieku pacjenta, a także jakości jego zębów i kości.
Do najczęściej stosowanych metod leczenia należą:
- aparat ortodontyczny,
- operacja tyłozgryzu,
- ćwiczenia mięśni mimicznych i narządu żucia.
Tyłozgryz – leczenie aparatem
Najpowszechniejszą metodą leczenia tyłozgryzu jest aparat ortodontyczny (zdejmowany lub stały), który pozwala na rozbudowę dolnego łuku zębowego oraz wyrównanie górnej szczęki w stosunku do dolnej. Aparat zdejmowany stosuje się najczęściej u dzieci we wczesnym etapie rozwoju wady. Muszą one używać go jedynie na noc. Dorosłym zakłada się aparaty stałe, a leczenie trwa do dwóch lat.
W Warsaw Dental Center leczenie ortodontyczne odbywa się z użyciem zarówno tradycyjnych aparatów z metalowymi drutami lub zamkami, jak i Invisalign. To specjalne ortodontyczne przezroczyste nakładki (alignery) dopasowane do zębów, które przesuwają je na właściwą pozycję. Są one dyskretne i wyjątkowo komfortowe w użyciu, ponieważ pozwalają na zachowanie odpowiedniej higieny, a jednocześnie uzyskanie szybkich i precyzyjnych efektów leczenia. Zmniejszają również liczbę wizyt kontrolnych, ponieważ pacjent otrzymuje pełen zestaw nakładek do domu i wymienia je samodzielnie co dwa tygodnie.
Operacja tyłozgryzu
Operacyjną korektę wady zgryzu w Warsaw Dental Center wykonuje się w przypadku najbardziej nasilonych typów tyłozgryzu, powodujących niedorozwój całej żuchwy.
Do zabiegu pacjent przygotowywany jest poprzez leczenie stałym aparatem ortodontycznym. Musi również wykonać serię szczepień przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW-B). Operacja tyłozgryzu przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym (narkozie) może trwać od jednej do kilku godzin. Jej czas uzależniony jest od zakresu i rozległości wady. W trakcie zabiegu chirurg odcina kości szczęki i żuchwy, mobilizując tym samym segmenty kostne, które są następnie mocowane w nowej pozycji z użyciem tytanowych minipłytek i śrub. Cięcie chirurgiczne dokonywane jest za ostatnimi zębami trzonowymi, od strony jamy ustnej, więc na skórze na zewnątrz nie są widoczne rany ani blizny.
U wielu pacjentów po zabiegu chirurg stosuje elastyczne wyciągi międzyszczękowe, które zahaczane są o elementy aparatu stałego i umieszczane w jamie ustnej na okres gojenia się ran (tzw. czasowe szynowanie szczęk).
Po zabiegu najbardziej widoczny jest obrzęk twarzy, będący normalną reakcją organizmu. Obrzęk może powiększać się w ciągu 24-72 godzin po operacji, zmniejszać nieco w ciągu tygodnia, a ustępuje w czasie do 3-4 tygodni.
Jakie są efekty leczenia tyłozgryzu?
Leczenie ortodontyczne lub operacja tyłozgryzu pozwalają zmienić rysy twarzy na bardziej harmonijne. Leczenie tyłozgryzu poprawia również funkcje:
- żucia,
- mowy,
- oddychania.
Nieprawidłowo położone żuchwa i szczęka wyrównują się względem siebie, a zęby zostają wyprostowane i prawidłowo ustawione w obrębie poszczególnych łuków.
Czy ćwiczenia mogą pomóc na tyłozgryz?
W walce z tyłozgryzem stosuje się czasem specjalne ćwiczenia mięśni mimicznych i narządu żucia, tzw. ćwiczenia Rogersa. Polegają one na wyprostowaniu całego ciała, odchyleniu rąk i głowy do tyłu i kilkukrotnym wysunięciu żuchwy do przodu. Należy wykonywać je 2-3 razy dziennie, powtarzając kilka razy.
Inne ćwiczenie, praktykowane szczególnie u dzieci młodszych, polega na wysunięciu dolnych siekaczy i nagryzaniu nimi górnej wargi.
Warto jednak mieć świadomość, że w przypadku zaniedbanych i mocno widocznych zmian spowodowanych przez tyłozgryz, nie pomogą już tylko ćwiczenia. Warto więc skonsultować się ze specjalistami w warszawskiej klinice Warsaw Dental Center, którzy pomagają znacznie szybciej osiągnąć widoczne efekty leczenia.
Czym może grozić nieleczony tyłozgryz?
Nieleczenie tyłozgryzu może powodować różne następstwa, często dość rozłożone w czasie, m.in.:
- szybszy rozwój próchnicy i odkładanie się kamienia nazębnego prowadzące do paradontozy;
- szybsze ścieranie, łamanie i kruszenie zębów;
- obniżenie wysokości zwarcia, co ma wpływ na starszy wygląd twarzy i występowanie bólów żuchwowo-skroniowych.
Współczesne metody leczenia wad zgryzu pozwalają na skuteczną interwencję w każdym wieku, dlatego nie warto czekać ze zgłoszeniem się do specjalisty i rozpoczęciem pracy nad ich skorygowaniem.
Leczenie tyłozgryzu w Warsaw Dental Center
Tyłozgryz leczony jest w Warsaw Dental Center zarówno aparatami ortodontycznymi, jak i operacyjnie, a także najnowszą metodą korygowania wad zgryzu, jaką jest Invisalign. Warto podjąć działania, które pozwolą dłużej cieszyć się zdrowymi i prostymi zębami.
Zostaw odpowiedź