Suchość w ustach nazywana również kserostomią, to problem pojawiający się często wraz z wiekiem, zmianami hormonalnymi czy też związany z przyjmowaniem leków. Może stwarzać wrażenie błahego, nie wolno go jednak lekceważyć. Suchość w jamie ustnej może być bowiem chorobą samą w sobie, ale również jednym z objawów poważniejszych schorzeń, które wymagają leczenia przyczynowego. Warto w tym celu skonsultować się nie tylko ze stomatologiem, ale także ze swoim lekarzem rodzinnym, który kompleksowo podejdzie do problemu suchości w jamie ustnej i zleci badania pozwalające zdiagnozować go we właściwy sposób, jak również podjąć nie tylko leczenie objawowe, ale też przyczynowe.
Suchość w ustach – co to jest?
Kserostomia, czyli suchość jamy ustnej to nieprzyjemne wrażenie braku śliny oraz zmniejszenia wilgotności w ustach. Suchość w obrębie jamy ustnej dzieli się na:
- kserostomię prawdziwą – spowodowaną przez zaburzenie pracy ślinianek w procesie produkcji śliny;
- kserostomię rzekomą – która daje wrażenie suchości jamy ustnej przy prawidłowo pracujących śliniankach.
Przyczyną suchości jamy ustnej mogą być codzienne działania i zdarzenia, jak znaczny wysiłek fizyczny, palenie papierosów, stresujące sytuacje czy też intensywne oddychanie przez usta. Zmniejszone wydzielanie śliny i oddychanie przez usta w czasie snu również może dawać uczucie suchości w jamie ustnej, kiedy budzimy się rano. Warto zwrócić przy okazji uwagę, czy przyjmujemy codziennie odpowiednią ilość płynów zapewniających nawodnienie organizmu. Powinno to być ok. 2-2,5 litra wody lub innych napojów dziennie. Jeżeli jednak stan ten nie mija, a do tego towarzyszą mu takie objawy jak:
- uczucie suchości gardła,
- uczucie lepkości i pieczenie języka,
- problemy z przełykaniem, żuciem lub mówieniem,
- suche, popękane wargi,
- nieprzyjemny zapach z ust, trudny do wyeliminowania,
- metaliczny posmak w jamie ustnej,
- pogorszenie zmysłu smaku,
- zmiany w obrębie jamy ustnej
wówczas możemy mówić o jednostce chorobowej, jaką jest kserostomia. Powoduje ona zaburzenia homeostazy w jamie ustnej, ponieważ na skutek zmniejszonego wydzielania śliny nie jest ona odpowiednio nawilżona. Zaburzone wydzielanie śliny w jamie ustnej powoduje także zwiększenie ryzyka wystąpienia próchnicy zębów i chorób przyzębia.
Przyczyny suchości w jamie ustnej
Suchość w jamie ustnej może towarzyszyć licznym chorobom, wśród których znajdują się:
- cukrzyca,
- nadczynność tarczycy,
- AIDS,
- anemia mikrocytarna, czyli niedokrwistość spowodowana zbyt małymi erytrocytami, które nie są w stanie przenosić odpowiedniej ilości hemoglobiny,
- grzybica jamy ustnej,
- alergie,
- choroby tkanki łącznej, np. toczeń rumieniowaty lub zespół Sjogrena.
Jedną z często występujących przyczyn suchości w jamie ustnej mogą być przyjmowane leki moczopędne, antydepresyjne, przeciwlękowe, przeciwwymiotne, antyhistaminowe, neuroleptyki rozszerzające oskrzela czy niektóre leki przepisywane w przypadku, gdy u pacjenta zdiagnozowana została choroba Parkinsona.
Brak śliny w ustach może być również spowodowany przez przyjmowanie narkotyków, jak marihuana czy metamfetamina, palenie papierosów, chemioterapię i radioterapię oraz przyjmowanie leków przeciwnowotworowych. Mimowolne zgrzytanie zębami (bruksizm), zaburzenia rytmu serca oraz spowolnienie pracy ślinianek w sytuacjach stresowych także mogą wpływać na rozwój problemów związanych z produkcją śliny. Wśród innych przyczyn niewystarczającego wydzielania śliny wymienia się również zmiany hormonalne związane z przechodzeniem menopauzy lub niedobór witaminy B1 i B6 w diecie.
Niedostateczna ilość śliny a noszenie protez zębowych
Brak śliny nie uniemożliwia noszenia protez zębowych, ale może powodować dyskomfort użytkowników, prowadzić do grzybicy jamy ustnej, powstawania aft czy pleśniawek. Dlatego tak istotne jest zadbanie o odpowiednią higienę jamy ustnej, przeciwdziałającą suchości w ustach.
Jak zwalczyć suchość w ustach?
Choć suchość w ustach może wydawać się stosunkowo niegroźnym problemem, warto zadbać o odpowiednie nawilżenie jamy ustnej, aby nie doprowadzić do powikłań związanych z obniżeniem produkcji śliny i zapobiec przyspieszonemu rozwojowi próchnicy. Domowe sposoby na objawy suchości w jamie ustnej to m.in.:
- zwiększenie spożycia krowiego mleka, które ma pozytywny wpływ na nawilżenie i odżywienie śluzówki jamy ustnej, a także remineralizację szkliwa zębów;
- płukanie jamy ustnej naparem z siemienia lnianego, które doskonale nawilża błony śluzowe jamy ustnej i gardła;
- stosowanie antyseptycznych płukanek z szałwii;
- częste przyjmowanie wody w małych ilościach;
- ograniczenie cukru i soli w diecie;
- wzbogacenie diety o produkty zawierające witaminę B1, jak nasiona słonecznika, kasza jaglana i gryczana, soczewica, warzywa strączkowe czy też B6, jak drożdże, orzechy laskowe i włoskie, kiełki pszenicy;
- unikanie alkoholu oraz papierosów.
Suchość w jamie ustnej można zwalczyć również poprzez przyjmowanie specjalnych preparatów będących substytutami śliny bądź wspierających produkcję śliny. W aptekach dostępne są preparaty określane jako „sztuczna ślina”, zawierające 2% roztworu metylocelulozy, które tworzą na błonie śluzowej jamy ustnej wilgotną, ochronną warstwę. Można także ssać cukierki, żuć gumę, stosować aerozole, płyny do płukania jamy ustnej czy pasty do zębów o specjalnym składzie polecane przy obniżonej produkcji śliny.
W niektórych przypadkach chorób jamy ustnej związanej z obniżoną produkcją śliny, jak kandydoza, owrzodzenie przyzębia i tkanek miękkich lekarze podają pacjentom antybiotyki, chemioterapeutyki i leki przeciwgrzybiczne. Niestety, ich skuteczność jest chwilowa, a infekcje grzybicze i bakteryjne mają tendencję do nawracania. Wspomniane produkty nie zmniejszają więc na stałe dyskomfortu suchości w jamie ustnej.
Domowe sposoby na suchość w jamie ustnej
Aby chronić gruczoły ślinowe i powstrzymać wysychanie błon śluzowych policzków, warto zadbać o odpowiednią higienę. Do mycia zębów zaleca się używać szczoteczki z miękkim włosiem, która powinna być wymieniana co kilka tygodni, a także past z fluorem, ale bez dużej ilości detergentów. Jamę ustną warto płukać specjalnymi roztworami jonów wapnia i fosforanów. Należy natomiast unikać gotowych płynów z dodatkiem alkoholu, słodzików, cukru, środków wybielających zęby i innych składników niszczących naturalną florę bakteryjną.
Przy suchości w jamie ustnej starajmy się ograniczyć przebywanie w pomieszczeniach o obniżonej wilgotności powietrza i klimatyzowanych. W przypadku nadmiernie suchego powietrza w mieszkaniu, warto zainwestować w nawilżacz, który nie tylko przyczyni się do zmniejszenia uczucia suchości w jamie ustnej, ale również zmniejszy pieczenie oczu i wpłynie na poprawne funkcjonowanie układu oddechowego.
Zwalczenie kserostomii prawdziwej, związanej z innych schorzeniami, wymaga nie tylko działań takich jak leczenie objawowe, ale również przyczynowa terapia schorzenia, które ją wywołuje. Przy podejrzeniu chorób tkanki łącznej, jak reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Sjorgena, toczeń czy twardzina niezbędna jest więc konsultacja z reumatologiem, a w przypadku cukrzycy – z diabetologiem. Jeśli odczuwasz suchość w ustach występującą przy nadczynności tarczycy, konieczne jest leczenie pod opieką endokrynologa.
Konsekwencje nieleczonego problemu suchości w ustach
Obecność śliny produkowanej przez ślinianki przyuszne, podjęzykowe, podżuchwowe i małe gruczoły ślinowe pozwala na płynne rozpoczęcie procesu trawienia, umożliwia połykanie i mówienie, ma działanie antybakteryjne, a także chroni błony śluzowe przed uszkodzeniem. Suchość w jamie ustnej i zaburzenia pracy ślinianek mogą być przyczyną problemów o poważnych konsekwencjach dla zdrowia jamy ustnej i całego organizmu. Nie tylko przyczyniają się do zaburzeń trawienia, dyskomfortu związanego z mówieniem czy spaniem, powodują ogólne osłabienie, ale też wywołują choroby zębów.
Zaburzenie produkcji śliny w jamie ustnej a próchnica
Zaburzona produkcja śliny może mieć związek z szybszym rozwojem próchnicy. Przy zmniejszonym wydzielaniu śliny szybciej mnożą się bakterie wywołujące próchnicę, nieświeży oddech i choroby dziąseł. Przewlekła suchość w ustach może również przyczyniać się do powstawania grzybicy. Ze względu na te choroby zaleca się więc ograniczenie spożywania słodyczy, palenia tytoniu i unikanie napojów o dużej zawartości kofeiny (kawa czy gazowane napoje słodzone typu cola).
Zapraszamy na konsultację do kliniki Warsaw Dental Center
Jeśli dokucza Państwu przewlekła suchość w ustach, zapraszamy na konsultacje do warszawskiej kliniki Warsaw Dental Center. Nasi doświadczeni specjaliści w zakresie periodontologii są w stanie zidentyfikować problemy związane z uczuciem suchości w ustach, doradzą, jak się ich pozbyć i rozwieją wszelkie wątpliwości dotyczące leczenia jamy ustnej. Wszelkie działania z zakresu leczenia stomatologicznego wykonywane są w miłej i komfortowej dla pacjentów atmosferze, co dobrze wpływa na ich samopoczucie i zachęca do zadbania o zdrowie uzębienia.
Zostaw odpowiedź